## Triết học là gì? Triết học Marx-Lenin: _triết học là hệ thống quan điểm lí luận chung nhất về thế giới và vị trí con người trong thế giới đó, là khoa học về những quy luật vận động, phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy._ Tiếng Hi Lạp: triết học philo—sophy=yêu mến—tri thức. ## Đối tượng nghiên cứu của triết học là gì? 1. Bản thể luận: lí luận về sự tồn tại gồm vật chất và ý thức. Trả lời câu hỏi vật chất hay ý thức, cái nào quyết định? 1. Định nghĩa vật chất và ý thức. 2. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. 3. Duy vật: vật chất có trước và quyết định ý thức. 4. Biện chứng: vật chất và ý thức có mối quan hệ qua lại. 2. Nhận thức luận: lí luận về quá trình nhận thức. Trả lời câu hỏi con người có thể nhận thức được thế giới không? Phép biện chứng duy vật là cơ sở của nhận thức luận Marx-Lenin, bao gồm hai nguyên lí 1. Nguyên lí về mối liên hệ phổ biến. Nguyên lí này bao gồm 6 cặp phạm trù cơ bản: cái chung-cái riêng, bản chất-hiện tượng, nội dung-hình thức, tất nhiên-ngẫu nhiên, nguyên nhân-kết quả, bản chất-hiện tượng. 2. Nguyên lí về sự phát triển. Nguyên lí này bao gồm ba quy luật của phép biện chứng duy vật. ## Các quy luật cơ bản của Phép biện chứng duy vật biện chứng là gì? 1. Quy luật mâu thuẫn: nguyên nhân của sự vận động và phát triển. Nêu lên nguồn gốc của sự vận động. Khái niệm về mâu thuẫn, mặt đối lập, thống nhất, đấu tranh và chuyển biến của các mặt đối lập. 2. Quy luật lượng chất: xu hướng của sự vận động và phát triển. Nêu lên cách thức của sự vận động. Khái niệm: chất, lượng, độ, điểm nút, bước nhảy. 3. Quy luật phủ định: xu hướng của vận động và phát triển. Nêu lên xu hướng của sự vận động. Tính chu kì và khuynh hướng xoáy ốc của sự phát triển. ## Cần phải nghiên cứu thêm cái gì trong nghiên cứu ba quy luật cơ bản? 1. Tồn tại quy luật khách quan hay không? Tiêu chí để xác định các quy luật khách quan là gì? Tính chất của các quy luật: khách quan, phổ quát. 1. Thực tại khách quan là gì? Thực tại khách quan trong thế giới cổ điển, lượng tử, và vũ trụ. 2. Chứng minh tính thực tại khách quan: độc lập với ý thức, tất yếu. 3. Tất yếu là gì? Nhân duyên hiển lộ. 2. Các quy luật cơ bản là để giải thích một quy luật phổ quát: quy luật nhân quả. Tính chất của quy luật nhân quả: dị hướng và bất thuận nghịch. 1. Quy luật nhân quả tuân theo các định luật khách quan. 2. Tính dị hướng và thuận nghịch là một đặc tính của thời gian nhưng không phải là một đặc tính của không gian. Do đó, quy luật nhân quả có thể liên quan đến thời gian. 3. Thời gian được gán cho entropy. Sự gia tăng, dị hướng, bất thuận nghịch của thời gian được cho là sự gia tăng, dị hướng, bất thuận nghịch của entropy. 3. Cập nhật kiến thức khoa học tự nhiên cho ba quy luật trong thế giới 1. Vật chất: lí thuyết nguyên tử và dưới nguyên tử. 2. Vũ trụ: quy mô nguyên tử, trái đất, hệ mặt trời, thiên hà, vũ trụ. 3. Sinh học: phân tử, tế bào, cá thể, loài, hệ sinh thái. 4. Thông tin: khoa học thông tin, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, thông tin lượng tử. 5. Ý thức: khoa học thần kinh, khoa học nhận thức, tâm lí học. 6. Xã hội: cá nhân, cộng đồng, quốc gia, nhân loại. >[!info] >Nguyễn Hoàng Hải, Các quy luật cơ bản của triết học Marx, 2024, online. >(c) CC BY-NC. >Email: [email protected].