## Podstawowe informacje |Tytuł polski|Praca głęboka. Jak odnieść sukces w świecie, w którym ciągle coś nas rozprasza| |---|---| |Tytuł oryginalny|DEEP WORK. Rules for Focused Success in a Distracted World| |Język oryginalny|angielski| |Autor|Cal Newport| |Tłumacz|Władysław Jeżewski| |Rok pierwszego wydania|2016| |Nośnik|papier| |Rok wydania|2021| |Skończyłam czytanie dnia|2024-08-06| |Kategorie|[[201 Książki]], [[107 Funkcjonowanie mózgu]], [[106 Środowisko pracy]], [[101 Uczenie się]]| |Jednym zdaniem|Teoretyczna i praktyczna wiedza o tym jakie korzyści daje praca głęboka i jak z niej korzystać --- > [!info]- Co mnie zachęciło do sięgnięcia po tę książkę? > W wielu miejscach widziałam odniesienia do książki "Praca głęboka", jeśli chodzi o tematykę produktywności, więc kiedy przypadkiem natknęłam się na tę książkę w antykwariacie, postanowiłam się z nią bliżej zapoznać, mimo że słyszałam już pobieżnie z innych źródeł, na czym polega praca głęboka. --- ## Warte zapamiętania Treść książki to połączenie teoretycznej wiedzy opartej na badaniach i praktycznych wskazówek jak korzystać z pracy głębokiej na podstawie doświadczeń autora oraz innych ludzi. ### Praca głęboka vs Praca płytka | - | Praca głęboka (deep work) | Praca płytka (shallow work) | | --- | --- | --- | | Uwaga | skupiona | rozproszona | | Umiejętności poznawcze | wymagane | niewymagane | | Czynności organizacyjne | wymagane | niewymagane | | Tworzy nowe wartości | tak | nie | | Łatwe do powtórzenia | nie | tak | | Korzyści | pomaga w uczeniu się; zwraca lepsze rezultaty w pracy umysłowej przez tworzenie nowych wartości | | | Przykłady | pisanie artykułu, czy książki; analiza danych| sprawdzanie poczty mailowej; rozmawianie przez komunikatory; przeglądanie strumienia treści na stronach internetowych, czy social mediach | Są zawody, gdzie praca głęboka się nie sprawdza, np. CEO potrzebuje napływu informacji i kontaktu z innymi, by podejmować decyzje, przykład Jack Dorsey (założyciel Twittera), który wręcz zachęca by go rozpraszać. ### Gospodarka informacyjna Dzisiejsza gospodarka jest zwana informacyjną, gdyż opiera się na złożonych systemach, które ulegają szybkim zmianom, np. języki programowania to bardzo dynamiczna dziedzina. Ze względu na to Cal wysnuł hipotezę, że praca głęboka to zdolność, która jest obecnie kluczowa do odniesienia sukcesu zawodowego, a równocześnie wielu ludzi ma problem, żeby wprowadzać ją w życie przez ilość rozpraszaczy, które nas otaczają. Przez coraz doskonalsze maszyny pracodawcy chętniej korzystają z nich niż z ludzi - Cal napisał to jeszcze zanim AI stało się popularne, ale widać, że ten trend się utrzymuje. Technologia może być naszym sprzymierzeńcem, jeśli opanujemy narzędzia, których przeciętny człowiek nie rozumie. Przykładem jest tu Nat Sivers, który został rozchwytywanym prognostą, dzięki temu że umiejętnie korzystał z baz danych i statystyki. ### Ćwiczenia celowe W latach 70. ludzie zajmujący się psychologią osiągnięć szukali tego, co różni laików od znawców. W latach 90. K. Anders Ericsson uznał, że to zasługa ćwiczeń celowych (en: deliberate practice). Są to ćwiczenia: * skupione na konkretnej umiejętności, którą się dzięki nim doskonali * oceniające postępy i korygujące, by osiągnąć najlepsze rezultaty Sam talent rzadko jest wystarczający by osiągać ponad przeciętne rezultaty. Ćwiczenia celowe sprawiają, że mózg skuteczniej działa, gdyż oddziałują na konkretne obwody w układzie neuronalnym, przez co utrwalają ćwiczoną umiejętność. ### Elitarni studenci uczą się mniej Przy pracy nad książką "How to become a straight-A Student?" Cal rozmawiał z około 50 prymusami z najlepszych uczelni i zauważył, że ci z najwyższymi wynikami poświęcają mniej czasu na naukę. Przywołuje tu prawo produktywności: ``` ilość wykonanej pracy wysokiej jakości = zużyty czas x intensywność koncentracji ``` Innymi słowy, pracując głęboko jesteśmy w stanie w krótszym czasie osiągnąć lepsze rezultaty. ### Residuum uwagi Po angielsku *attention residue* - to określenie wymyślone przez Sophie Leroy, profesorkę biznesu z Uniwersytetu Minnesota podczas badań nad wielozadaniowością. Chodzi o to, że przełączając się między zadaniami, to które robiliśmy wcześniej przez pewien czas dalej pozostaje w naszej świadomości, co wpływa na gorsze wykonanie czynności późniejszej. Praca głęboka w skupieniu nad jedną rzeczą sprawia, że niwelujemy konsekwencje residuum uwagi. ### Ciężko jest mierzyć produktywność pracowników umysłowych Cal wspomina o metrycznej czarnej dziurze, która sprawia, że ludzie wolą wyglądać na zajętych niż pracować głęboko. Łatwiej jest pisać maile niż główkować nad złożonym problemem, bo pisanie maili jest widoczne, a główkowanie nie. Jest kilka ku temu powodów, np. zasada najmniejszego oporu, czy krzątanina jako miara produktywności, poniżej cytaty: > Zasada najmniejszego oporu: W środowisku biznesowym, przy braku jasnych informacji o wpływie różnych zachowań na efektywność, istnieje skłonność do najłatwiejszych w danej chwili zachowań. > Krzątanina jako miara produktywności: Z braku jednoznacznych mierników produktywności i przydatności zawodowej wielu pracowników umysłowych sięga po przemysłowy wskaźnik produktywności, czyli robi wiele rzeczy tak, aby było to widoczne. ### To na czym się skupiasz kształtuje twój mózg Winifred Gallagher po odkryciu u niej raka postanowiła skupiać się na przyjemnych stronach życia. Dzięki temu mimo trudów choroby dobrze jej się żyło. Napisała po paru latach książkę "Rapt: Attention and the Focused Life", w której zebrała różne badania, które potwierdzają, że mózg buduje nasz obraz świata na podstawie tego, na czym skupiamy uwagę, a nie tego co nam się przydarza. W tych samych okolicznościach różni ludzi mogą się różnie zachowywać, w zależności od tego, na czym się skupiają. ### Mózg lubi wyzwania Mihály Csíkszentmihályi w swojej teorii przepływu (en: flow) pokazuje, że "najlepsze chwile są wtedy kiedy ciało lub umysł napięte są do ostatecznych granic, w dobrowolnym wysiłku, by wykonać coś trudnego i wartościowego" ### Wartość rzemiosła Było parę przykładów rzemieślników, zajmujących się fizyczną jak i umysłową pracą. Ciekawe było stwierdzenie, że: > Nie trzeba wykonywać podniosłej pracy, trzeba jednak mieć do tej pracy podniosły stosunek. Innymi słowy, ważne jest jakie masz podejście do pracy, a nie to jaki jest jej rezultat. Jeśli jesteś kowalem, który w skupieniu czerpie przyjemność z kucia żelaza to świetnie dla ciebie :D ### Silna wola jest jak mięsień Roy Baumeister opublikował serię artykułów o tym, że mamy ograniczoną ilość siły woli, która się zużywa. Dlatego ważne jest posiadanie procedur i rytuałów, które zmniejszają nam zużycie siły woli. ### Wiara we własne umiejętności A propo Waltera Isaacssona - było wspomniane, że dzięki temu, że był już uznanym publicystą łatwiej było mu znaleźć motywację do pisania kolejnych książek. ### Uporządkowane środowisko Zacytuje Cala, bo dobrze ubrał w słowa znaczenie usystematyzowanych rytuałów: > Praca głęboka to poważne zajęcie i nie należy podchodzić do niej zbyt lekko. Skomplikowany (i dla świata zewnętrznego być może dość dziwny) rytuał nadaje jej odpowiednią rangę i zapewnia umysłowi uporządkowane środowisko, którego potrzebuje, aby osiągnąć stan koncentracji i tworzyć rzeczy wartościowe. ### Część praktyczna A teraz przechodzimy do wskazówek Cala JAK pracować głęboko. A można to robić na różne sposoby, w zależności od naszych potrzeb i warunków w jakich pracujemy. Cal proponuje 4 zasady: 1. Zajmuj się pracą głęboką 2. Nie broń się przed nudą 3. Zrezygnuj z mediów społecznościowych 4. Pozbądź się płytkich zajęć #### Zasada 1: Witaj, praco głęboka Super jest wiedzieć, czym jest praca głęboka i jakie niesie korzyści, ale jeszcze lepiej w praktyce jej używać. Zacznijmy od planowania KIEDY pracować głęboko: * monastyczna koncepcja planowania - radykalne ograniczenie płytkich zajęć i głównie poświęcanie czasu na pracę głęboką przez odcięcie od rozpraszaczy * bimodalna koncepcja planowania - dwutrybowa praca, czyli jasny podział na pracę płytką i głęboką - można wchodzić w różne tryby w zależności od miejsca * rytmiczna koncepcja planowania - praca głęboka jako nawyk, który powtarzany jest regularnie w tym samym czasie - wytworzenie rytmu, żeby nie zastanawiać się czy i kiedy zacząć pracę głęboką * dziennikarska koncepcja planowania - zabieranie się za pracę głęboką gdziekolwiek w harmonogramie dnia znajdzie się wolny czas Co pomaga w pracy głębokiej? * tworzenie rytuałów - nie ma co czekać na natchnienie, wyrobienie w sobie rytuału wokół pracy głębokiej pomaga do niej regularnie siadać; rytuały to indywidualne zachowania, trzeba je dostosować do swoich preferencji i możliwości, warto wziąć pod uwagę: 1) miejsce i długość pracy; 2) sposób pracy (usystematyzowane wysiłki); 3) wspomaganie (co może ją ułatwić?) * wykonania wielkich gestów - jeśli zainwestujemy czas / pieniądze w wielki gest, podnosimy wartość pracy głębokiej - skoro wykonaliśmy dla niej jakieś poświęcenie, to znaczy że jest dla nas ważna * zorganizowana współpraca - obecność innych ludzi może być rozpraszająca, jednak jeśli skupisz się w towarzystwie na konkretnym celu możecie wspólnie osiągnąć rezultaty, które byłyby trudne, albo wręcz nieosiągalne w pojedynkę; przykład budynków, gdzie są miejsca wspólne umożliwiające wymianę pomysłów z innymi, ale też wydzielone pokoje, gdzie można pracować w spokoju * wykorzystuj strategię wielkich biznesów - wypracowane przez firmy modele i procedury można spróbować odnieść do swojego indywidualnego podejścia, np. przykład 4 dyscyplin z modelu 4DX (4 disciplines of execution): * dyscyplina 1: skoncentruj się na tym, co szalenie ważne - lepiej skupić się na najważniejszych kwestiach, niż robić dużo z przeciętnymi rezultatami * dyscyplina 2: działaj na podstawie progresywnych mierników - mierniki progresywne mają za zadanie poprawić działanie, które bezpośrednio kontrolujesz w bliskiej przyszłości, co wpływa na długofalowe cele, np. dla pracy głębokiej miernikiem progresywnym może być ilość czasu spędzonego na pracy głębokiej, co długofalowo ma prowadzić do lepszych wyników w pracy * dyscyplina 3: prowadź rejestr wyników - mierzenie na bieżąco mierników progresywnych motywuje o działania * dyscyplina 4: stwórz system rozliczeń - regularnie sprawdzaj rejestr wyników i jak przekłada się na postęp do twoich szalenie ważnych celów; ten punkt łączy w sobie pozostałe * bądź leniwa - mózg potrzebuje odpoczynku, żeby funkcjonować, dlatego warto robić przerwy; poza tym mamy ograniczone zasoby uwagi w ciągu dnia, więc trzeba je odbudowywać; praca na wykorzystanych zasobach i tak jest mało efektywna, więc lepiej ją sobie odpuścić i zająć się regeneracją #### Zasada 2: Witaj, nudzenie się Praca w koncentracji ze skupioną uwagą jest trudna i wymaga energii, dlatego ważne jest robić sobie od niej przerwy. Warto oderwać się od ciągłego strumienia rozpraszaczy, np. planować kiedy się korzysta z internetu, a nie sięgać do niego kiedykolwiek zaczniemy się nudzić. #### Zasada 3: Papa, media społecznościowe Media społecznościowe to jedne z najpopularniejszych rozpraszaczy. Nawet jeśli korzystanie z nich przynosi nam jakieś korzyści zazwyczaj są one błahe i zdecydowanie więcej wartości wyciągnęlibyśmy przeznaczając ten czas na pracę głęboką. Zamiast bezmyślnie oddawać swój czas i uwagę mediom społecznościowym, warto świadomie dobierać narzędzia, z których się korzysta. Można to zrobić kierując się rzemieślniczym kryterium: > "Rzemieślnicze kryterium" doboru narzędzi: Określ podstawowe czynniki, od których zależy sukces i zadowolenie w twoim życiu zawodowym i osobistym. Użyj narzędzia tylko wtedy, gdy jego pozytywny wpływ na te czynniki jest istotnie większy niż wpływ negatywny Oprócz patrzenia na krótkoterminowe korzyści z korzystania z aplikacji, pomyśl też o negatywnych skutkach długoterminowych i przekalkuj, czy rzeczywiście jest tego warte. Można też zastosować zasadę Pareta, zwaną też zasadą 80/20: > Zasada Pareta: W wielu sferach życia 80 procent skutków jest spowodowanych przez 20 procent możliwych przyczyn. Parafrazując, 80% rezultatów może zostać wygenerowane przez 20% działań. Dlatego warto się zastanowić się, co może przy małym wkładzie przynieść duże wyniki. Można to zastosować do każdej dziedziny życia, np. spędzania czasu wolnego. Można tak planować czas wolny, żeby przynosił większy odpoczynek, co sprawia że lepiej pracujemy :D #### Zasada 4: Papa, płytkie zadania Przykład wprowadzenia 4 dniowego tygodnia pracy w 37signals (dzisiaj to firma Basecamp) - mimo, że pracownicy pracowali tylko 4 dni i mieli mniej godzin w tygodniu, to ich wydajność się nie pogorszyła. Przez to, że mieli do dyspozycji mniej godzin lepiej nimi gospodarowali i ograniczyli płytkie zajęcia. Nie chodzi o to, żeby pracować tylko głęboko - ludzie i tak mają ograniczone możliwości koncentrowania się - tylko o to, żeby ograniczyć pracę płytką i wykonywać ją w wyznaczonym czasie, np. w wyznaczonych blokach czasu w ciągu dnia. Cal podaje kilka sposobów na ograniczenie płytkiej pracy: * planowanie dnia w blokach czasu - pomaga ocenić jak długo pracujesz w trybie płytkim i głębokim * przemyśl odpowiedzi na maile - zamiast ping-ponga przewiduj, podawaj konkretne opcje * ogranicz swoją dostępność - jeśli jasno zaznaczysz, kiedy i jak można się z tobą skontaktować ograniczysz napływ wiadomości ### Moje uwagi Sporo jest przykładów z życia różnych ludzi. O części osób słyszałam już wcześniej (np. Adam Grant, Carl Jung, czy David Heinemeier Hansson), sporo osób nie znałam. Nie przytaczałam ich wszystkich mimo że były ciekawe, ale podzielę się moją ulubioną anegdotką. Jest o nobliście Richardzie Feynmanie, który by mieć więcej czasu i spokoju na pracę nad dokonaniami w fizyce rozpowiadał wszystkim, że jest nieodpowiedzialny i w ten sposób unikał administracyjnych obowiązków, które inni próbowali mu narzucić. Można by pomyśleć, że nieodpowiedzialność to wada, a on wykorzystywał ją w taki sposób dla własnej korzyści :D A propo krzątaniny jako miary produktywności - wydaje mi się, że dlatego tak wielu pracodawców nalegało na powrót do biura po pandemii - bo nie mieli jak widzieć krzątaniny swoich pracowników, a przez to nie wiedzieli jak mierzyć wartość ich pracy. Co ciekawe stosuje już założenia 4 dyscyplin realizacji (patrz Zasada 1), mianowicie: * dyscyplina 1 - mój szalenie ważny cel to prowadzenie cyfrowego ogrodu * dyscyplina 2 - miernikiem progresywnym jest jak dużo czasu spędzam na pisaniu w nim * dyscyplina 3 - moim rejestrem wyników jest mój notatnik, w którym zapisuje ile czasu w jaki dzień pielęgnowałam ogród * dyscyplina 4 - systemem rozliczeń jest co miesięczne podsumowanie jak mi idzie Moim problemem jest, że nie jestem zbyt regularna, jeśli chodzi o rozliczanie - tzn. nie prowadzę notatnika na bieżąco, tylko od czasu do czasu go uzupełniam. Podobnie z systemem rozliczeń, często podsumowuje miesiąc długo po tym jak się zakończył. Mam tu pole do usprawnień :D #### Social media Napisałam o tej książce na Mastodonie: * [link](https://mastodon.social/@martawilde/112896794854477783) ### Dodatkowe informacje W książce wspomniany był projekt biura stworzony przez architekta Davida Dewane, który starał się wykorzystać koncepcję pracy głębokiej. Przestrzeń ta miała się nazywać Eudaimonia Machine, czyli maszyna szczęścia. Ciekawy koncept, byłam ciekawa czy powstał w rzeczywistości i znalazłam kilka przykładów w tym filmiku z 2023: https://www.youtube.com/watch?v=8uoMOMiprbM. [A tutaj rozkład pokoi](https://www.researchgate.net/figure/A-The-Eudaimonia-Machine-as-described-by-architect-David-Dewane-is-a-sequential_fig2_346211111) ### Do sprawdzenia - [ ] "Płytki umysł" (Nicholas Carr) #201 książka - [ ] "Nałóg rozpraszania uwagi" (Alex Soojung-Kim Pang) - https://www.goodreads.com/book/show/16131064-the-distraction-addiction #201 książka - [ ] "Flow. Stan przepływu. Zanurzyć się w doświadczeniu płynąć z jego nurtem smakować życie" (Mihály Csíkszentmihályi) #201 książka --- ![[Stopka]]